Phân tích bài Người lái đò sông Đà – Nguyễn Tuân hay nhất được chọn lọc: Tùy bút “Người lái đò sông Đà” là một tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Nguyễn Tuân viết về thiên nhiên (cụ thể hơn là dòng sông Đà) và người lao động tài hoa, trí dũng. Bài phân tích tác phẩm người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân dưới đây sẽ giúp các bạn tìm hiểu, khám phá hình tượng chưa từng được biết đến của con sông Đà và hình tượng ông lái đò tài hoa được nhà văn xây dựng qua tùy bút. Cùng tham khảo nhé.

Dàn ý phân tích bài Người lái đò sông Đà

A. Nội dung phần mở bài

– Giới thiệu về tác giả – nhà văn Nguyễn Tuân: 

• Là một nhà văn có phong cách nghệ thuật độc đáo với cái tôi đầy cá tính.
• Ông cũng là một nhà văn tài hoa uyên bác, luôn tìm tòi, khám phá thế giới ở bình diện văn hóa thẩm mĩ.

– Giới thiệu về tác phẩm – tuỳ bút Người lái đò sông Đà: được sáng tác trong chuyến đi lên miền núi Tây Bắc để khám phá vẻ đẹp thiên nhiên, con người nơi đây của nhà văn Nguyễn Tuân. Tác phẩm có nội dung ngợi ca vẻ đẹp của con người bình dị lao động và thiên nhiên hùng vĩ miền Tây Bắc.

B. Nội dung kiến thức phần thân bài

a) Lời đề từ và ý nghĩa của nó

– Lời đề từ thứ nhất “Đẹp vậy thay …”: thể hiện xúc cảm dâng trào một cách mãnh liệt trước vẻ đẹp của dòng sông và con người, qua đó thấy được cảm hứng chủ đạo của tác phẩm là ngợi ca.

– Lời đề từ thứ hai của tác phẩm: “Chúng thủy … độc bắc lưu”: thể hiện nét cá tính độc đáo, có một không hai của con sông Đà.

b) Hình tượng, vẻ đẹp của dòng sông Đà.

*Dòng sông hung bạo, dữ dằn:

– Hình ảnh “Cảnh đá bờ sông dựng vách thành”: gợi lên hình ảnh lòng sông nhỏ hẹp, “bờ sông dựng vách thành”, phải “đúng ngọ mới có mặt trời”, còn chỗ “vách đá … như một cái yết hầu”.

– Ở mặt ghềnh Hát Loóng thì “nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió” một cách hỗn độn, lúc nào cũng như “đòi nợ suýt” những người lái đò ở đây.

– Ở Tà Mường Vát lại “có những cái hút nước giống như cái giếng bê tông” và chúng “thở và kêu như cửa cống cái bị sặc nước”.

– Trận địa thác đá được tác giả miêu tả bởi cái nhìn từ xa đến gần:

• Từ phía xa: âm thanh thác nước hiện lên với nhiều trạng thái như: “oán trách”, “van xin”, “khiêu khích”, “chế nhạo”; rồi lại “rống lên như một ngàn con trâu … cháy bùng bùng” (dùng lửa để tả nước).
• Khi ở gần: Những hòn đá cũng đầy mưu mẹo, chúng: “nhăn nhúm”, “”hất hàm”, “oai phong”, chúng còn có những hành động như “mai phục”, “chặn ngang”, “tiêu diệt”; còn sóng thì: “đánh khuýp quật vu hồi”, “đánh giáp lá cà”, “đòn tỉa”.
• Sự biến hóa linh hoạt, đầy mưu mẹo của 3 trùng vi thạch trận.

– Nhận xét: sông Đà mang diện mạo và tâm địa như một con thủy quái, “dòng thác hùm beo”, là thứ kẻ thù số một của con người.

*Con sông Đà trữ tình, thơ mộng

– Nhìn từ trên cao xuống như, dòng sông uốn lượn như “dây thừng ngoằn ngoèo”, như “áng tóc trữ tình”, mùa xuân nó mang màu xanh ngọc bích, qua thu thì lừ lừ chín đỏ.

– Khi đi rừng lâu ngày được gặp lại con sông thì con sông Đà ấy như một “cố nhân”, nơi đây có ánh sáng “loang loáng như trẻ con chiếu gương vào mắt”, và như “nắng tháng ba Đường thi”, …

– Khi đi thả thuyền trên sông ta thấy: “bờ sông như một bờ tiền sử”, chúng “hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích tuổi xưa”, thiên nhiên mơn mởn, xanh tươi: “lá ngô non”, “con hươu thơ ngộ”, …

c) Hình tượng, vẻ đẹp của người lái đò sông Đà

– Có thể liên hệ đến hình ảnh người anh hùng Huấn Cao – trong quan niệm của Nguyễn Tuân trước cách mạng để liên tưởng, dẫn dắt sang hình tượng ông lái đò.

– Về lai lịch của người lái đò: tác giả xóa mờ xuất thân, không nhắc đến lai lịch mà tập trung miêu tả ngoại hình: “tay lêu nghêu … chất mun”, qua đó ngợi ca những con người vô danh luôn âm thầm cống hiến.

– Công việc: lái đò trên sông Đà, công việc mà hằng ngày phải đối diện với con thủy quái hung bạo, dữ dằn, mưu mô…

– Tài năng và tâm hồn:

• Là người từng trải, hiểu biết, thành thạo và có nhiều kinh nghiệm trong nghề lái đò: “trên sông Đà ông xuôi ngược hơn một trăm lần”, ông còn “nhớ tỉ mỉ … những luồng nước”, …
• Là một người mưu trí, dũng cảm, gan dạ đầy bản lĩnh, cứ ung dung, bình thản đối đầu với thác dữ “nén đau giữ mái chèo, tỉnh táo chỉ huy bạn chèo …”, đã “nắm chắc binh pháp của thần sông thần núi”, động tác vô cùng điêu luyện “cưỡi đúng ngay trên bờm sóng, phóng thẳng thuyền vào giữa thác …”
• Còn là một người nghệ sĩ tài hoa: ưa những khúc sông nhiều ghềnh thác chứ không thích lái đò trên những khúc sông êm đềm, phẳng lặng, coi việc chiến thắng “con thủy quái” kia là chuyện thường.

– Khái quát về phong cách nghệ thuật độc đáo, sáng tạo của Nguyễn Tuân.

C. Nội dung phần Kết bài

– Tổng kết những nét nghệ thuật đặc sắc: ngôn ngữ điêu luyện, trí tưởng tượng phong phú, độc đáo, vận dụng tri thức, sự am hiểu của nhiều ngành nghệ thuật, xây dựng hình tượng sông Đà và ông lái đò vô cùng thành công.

– Khái quát lại nội dung: tác phẩm ca ngợi vẻ đẹp bình dị của con người lao động, vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên đất nước.